Publication
Valorização de espécies mediterrânicas subutilizadas: obtenção de óleo essencial com propriedades bioativas
| dc.contributor.author | Xavier, Virginie | |
| dc.contributor.author | Finimundy, Tiane C. | |
| dc.contributor.author | Amaral, Joana S. | |
| dc.contributor.author | Calhelha, Ricardo C. | |
| dc.contributor.author | Vaz, Josiana A. | |
| dc.contributor.author | Pires, Tânia C.S. | |
| dc.contributor.author | Madiavilla, Irene | |
| dc.contributor.author | Esteban Pascual, Luis Saul | |
| dc.contributor.author | Ferreira, Isabel C.F.R. | |
| dc.contributor.author | Heleno, Sandrina A. | |
| dc.contributor.author | Barros, Lillian | |
| dc.date.accessioned | 2023-03-17T11:06:05Z | |
| dc.date.available | 2023-03-17T11:06:05Z | |
| dc.date.issued | 2022 | |
| dc.description.abstract | As espécies C. sempervirens L. e J. communis L. são amplamente plantadas como arbustos ornamentais em parques e jardins, enquanto C. ladanifer L. é frequentemente encontrada em áreas silvestres. No entanto, estas espécies apresentam um elevado potencial para serem cultivadas em terrenos marginais [1]. Diferentes estudos investigaram a composição química dessas espécies por GC-MS; no entanto, a maioria refere-se ao óleo esencial (OE) obtido por hidrodestilação das folhas de C. ladanifer e C. sempervirens, assim como de bagas de J. communis, sendo escassa a informação sobre outras partes das plantas [2,3]. No âmbito do projeto BBI-JU BeonNAT, o presente estudo teve como objetivo avaliar a composição química de OE extraídos por destilação a vapor da parte aérea dessas três espécies e as suas propriedades bioativas (antioxidante, antibacteriana, citotóxica e anti-inflamatória) tendo como finalidade o desenvolvimento de produtos de base biológica em diferentes indústrias. Assim, cada espécie foi colhida em duas origens diferentes para procurar diferentes quimiotipos associados a diferentes localizações geográficas [4]. Os resultados obtidos sugerem que a colheita dessas espécies em diferentes localizações geográficas interfere no rendimento do OE e respectiva composição química, sendo que o maior teor de terpenos foi observado em C. sempervirens seguido de J. communis. Com exceção de uma das origens de C. ladanifer que apresentou viridiflorol como o composto mais abundante, as três espécies apresentaram em comum o -pineno como composto majoritário. Os OEs de C. ladanifer apresentaram potencial antibacteriano, apresentando valores de concentração mínima inibitória (CMI) de 0.3 a 1.25 mg/mL. Relativamente às restantes bioatividades, o OE de C. ladanifer, revelou uma inibição da oxidação de 83%, enquanto que o OE de J. communis apresentou citotoxicidade na linhagem celular MCF-7, e os OEs C. sempervirens e C. ladanifer exibiram o maior potencial na linha celular NCI-H460. Qualquer um dos óleos apresentou actividade antiinflamatória, destacando-se o maior potential na especie de C. sempervirens (IC50: 11-14 g/mL), seguido do OE de C. ladanifer (IC50: 19-21 g/mL) e J. communis (IC50: 24-85 g/mL). As espécies avaliadas revelaram ser uma fonte viável e de baixo custo de OEs que podem ser utilizados para o desenvolvimento de produtos de base biológica em diferentes industrias. | pt_PT |
| dc.description.sponsorship | Os autores agradecem à Fundação para a Ciência e a Tecnologia (FCT, Portugal) e aos fundos nacionais FCT/MCTES (PIDDAC) pelo apoio financeiro ao CIMO (UIDB/00690/2020 e UIDP/00690/2020) e SusTEC (LA/P/0007/2021). o contrato de Lillian Barros através do contrato-programa institucional de emprego científico e do contrato de Sandrina. A. Heleno (CEECIND/03040/2017) através do contrato-programa individual de emprego científico. Este projeto recebeu financiamento da Empresa Comum das Indústrias de Base Bio (JU) ao abrigo da convenção de subvenção n.º 887917 BeonNAT. A JU recebe apoio do programa de pesquisa e inovação Horizon 2020 da União Europeia e do Bio Based Industries Consortium. | pt_PT |
| dc.description.version | info:eu-repo/semantics/publishedVersion | pt_PT |
| dc.identifier.citation | Xavier, Virginie; Finimundy, Tiane C.; Amaral, Joana S.; Calhelha, Ricardo C.; Vaz, Josiana A.; Pires, Tânia C.S.; Madiavilla, Irene; Esteban Pascual, Luis Saul; Ferreira, Isabel C.F.R.; Heleno, Sandrina A.; Barros, Lillian (2022). Valorização de espécies mediterrânicas subutilizadas: obtenção de óleo essencial com propriedades bioativas. In XXVI Encontro Galego-Portugues de Química: Book of Abstracts. Santiago de Compostela | pt_PT |
| dc.identifier.isbn | 978-84-09-45895-0 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/10198/27806 | |
| dc.language.iso | por | pt_PT |
| dc.peerreviewed | yes | pt_PT |
| dc.publisher | Universidade de Santiago de Compostela | pt_PT |
| dc.relation | LA/P/0007/2021 | pt_PT |
| dc.relation | Mountain Research Center | |
| dc.relation | Mountain Research Center | |
| dc.relation | Not Available | |
| dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ | pt_PT |
| dc.subject | Óleo essencial | pt_PT |
| dc.subject | Research Subject Categories::TECHNOLOGY::Chemical engineering::Food technology | pt_PT |
| dc.title | Valorização de espécies mediterrânicas subutilizadas: obtenção de óleo essencial com propriedades bioativas | pt_PT |
| dc.type | conference object | |
| dspace.entity.type | Publication | |
| oaire.awardTitle | Mountain Research Center | |
| oaire.awardTitle | Mountain Research Center | |
| oaire.awardTitle | Not Available | |
| oaire.awardURI | info:eu-repo/grantAgreement/FCT/6817 - DCRRNI ID/UIDB%2F00690%2F2020/PT | |
| oaire.awardURI | info:eu-repo/grantAgreement/FCT/6817 - DCRRNI ID/UIDP%2F00690%2F2020/PT | |
| oaire.awardURI | info:eu-repo/grantAgreement/FCT/CEEC IND 2017/CEECIND%2F03040%2F2017%2FCP1403%2FCT0001/PT | |
| oaire.citation.conferencePlace | Santiago de Compostela | pt_PT |
| oaire.citation.endPage | 200 | pt_PT |
| oaire.citation.startPage | 200 | pt_PT |
| oaire.citation.title | XXVI Encontro Galego-Portugues de Química: Book of Abstracts | pt_PT |
| oaire.fundingStream | 6817 - DCRRNI ID | |
| oaire.fundingStream | 6817 - DCRRNI ID | |
| oaire.fundingStream | CEEC IND 2017 | |
| person.familyName | Xavier | |
| person.familyName | Finimundy | |
| person.familyName | Amaral | |
| person.familyName | Calhelha | |
| person.familyName | Vaz | |
| person.familyName | Pires | |
| person.familyName | Ferreira | |
| person.familyName | Heleno | |
| person.familyName | Barros | |
| person.givenName | Virginie | |
| person.givenName | Tiane C. | |
| person.givenName | Joana S. | |
| person.givenName | Ricardo C. | |
| person.givenName | Josiana A. | |
| person.givenName | Tânia C.S.P. | |
| person.givenName | Isabel C.F.R. | |
| person.givenName | Sandrina A. | |
| person.givenName | Lillian | |
| person.identifier | 2118829 | |
| person.identifier | 144781 | |
| person.identifier | 469085 | |
| person.identifier.ciencia-id | B212-37BC-7FB4 | |
| person.identifier.ciencia-id | 2F18-67B1-776A | |
| person.identifier.ciencia-id | 5319-7DE8-BEDA | |
| person.identifier.ciencia-id | F313-E3CE-554E | |
| person.identifier.ciencia-id | 171B-88BA-64F5 | |
| person.identifier.ciencia-id | 321E-2D96-00CA | |
| person.identifier.ciencia-id | 9418-CF95-9919 | |
| person.identifier.ciencia-id | 8B18-3095-6FC9 | |
| person.identifier.ciencia-id | 9616-35CB-D001 | |
| person.identifier.orcid | 0000-0001-7508-1245 | |
| person.identifier.orcid | 0000-0003-3516-0795 | |
| person.identifier.orcid | 0000-0002-3648-7303 | |
| person.identifier.orcid | 0000-0002-6801-4578 | |
| person.identifier.orcid | 0000-0002-6989-1169 | |
| person.identifier.orcid | 0000-0002-3954-3833 | |
| person.identifier.orcid | 0000-0003-4910-4882 | |
| person.identifier.orcid | 0000-0001-7224-1098 | |
| person.identifier.orcid | 0000-0002-9050-5189 | |
| person.identifier.rid | J-2172-2014 | |
| person.identifier.rid | Q-2842-2018 | |
| person.identifier.rid | E-8500-2013 | |
| person.identifier.rid | L-5951-2014 | |
| person.identifier.rid | J-3600-2013 | |
| person.identifier.scopus-author-id | 6507978333 | |
| person.identifier.scopus-author-id | 16305323200 | |
| person.identifier.scopus-author-id | 57057440000 | |
| person.identifier.scopus-author-id | 36868826600 | |
| person.identifier.scopus-author-id | 30067731800 | |
| person.identifier.scopus-author-id | 35236343600 | |
| project.funder.identifier | http://doi.org/10.13039/501100001871 | |
| project.funder.identifier | http://doi.org/10.13039/501100001871 | |
| project.funder.identifier | http://doi.org/10.13039/501100001871 | |
| project.funder.name | Fundação para a Ciência e a Tecnologia | |
| project.funder.name | Fundação para a Ciência e a Tecnologia | |
| project.funder.name | Fundação para a Ciência e a Tecnologia | |
| rcaap.rights | openAccess | pt_PT |
| rcaap.type | conferenceObject | pt_PT |
| relation.isAuthorOfPublication | e11787fd-f254-4635-a4c3-c56e829f614e | |
| relation.isAuthorOfPublication | 4f8767d4-4e62-4550-9b35-740cb2f672da | |
| relation.isAuthorOfPublication | 42be2cf4-adc4-4e7f-ac60-7aab515b38cd | |
| relation.isAuthorOfPublication | 2d5d1a41-7561-4a01-871c-b4c97da35053 | |
| relation.isAuthorOfPublication | 1c1a2cb9-5a36-47ba-bca0-ffcbef28df18 | |
| relation.isAuthorOfPublication | 34af4d18-b8ae-4329-9450-69dc35ed448f | |
| relation.isAuthorOfPublication | bd0d1537-2e03-41fb-b27a-140af9c35db8 | |
| relation.isAuthorOfPublication | e89b5bf5-d315-49b6-871e-fa8eb6030676 | |
| relation.isAuthorOfPublication | 3af07ffe-f914-48ba-a5d5-efcf70fdce01 | |
| relation.isAuthorOfPublication.latestForDiscovery | 2d5d1a41-7561-4a01-871c-b4c97da35053 | |
| relation.isProjectOfPublication | 29718e93-4989-42bb-bcbc-4daff3870b25 | |
| relation.isProjectOfPublication | 0aac8939-28c2-46f4-ab6b-439dba7f9942 | |
| relation.isProjectOfPublication | 835af591-64e1-48c8-acb3-70fe22ca0279 | |
| relation.isProjectOfPublication.latestForDiscovery | 835af591-64e1-48c8-acb3-70fe22ca0279 |
