Baltrush, BurghardBaião, Joana2023-05-162023-05-162022Baião, Joana; Baltrush, Burghard; Souto, Egídia (coord.) (2022). Graça Morais e José Saramago. A arte de pensar "O Ano de 1993". Vigo / Bragança: Cátedra José Saramago, Universidade de Vigo; Laboratório de Artes na Montanha - Graça Morais, Instituto Politécnico de Bragança.978-84-09-44757-2http://hdl.handle.net/10198/28304Exposição organizada no âmbito da VII Conferência Internacional José Saramago da Universidade de Vigo. Exposición organizada no ámbito do VII Congreso Internacional José Saramago da Universidade de Vigo. Vigo, 18-29 de Outubro de 2022Esta mostra, organizada por ocasião da comemoração do centenário do nascimento de José Saramago (1922-2010), aborda a amizade e o fértil encontro entre o escritor e a pintora Graça Morais (n. 1948), testemunhados pelos trabalhos expostos, pela primeira vez, em reproduções de grande qualidade: 9 dos 10 desenhos concebidos pela artista para a segunda edição, há muito esgotada, do livro O Ano de 1993 (1987); e o retrato do escritor, inédito, executado algum tempo após o seu falecimento. O público é recebido pelo rosto sereno, pensativo e interpelador de José Saramago, eternizado por Graça Morais num retrato marcado pela estruturação das feições através de vigorosas pinceladas e manchas de suaves contrastes cromáticos. Esta obra constitui o exemplo de uma prática retratística que se pauta pelo compromisso entre o registo das qualidades fisionómicas do indivíduo retratado, e a captação de impressões mais subjetivas que remetem para aspetos psicológicos individuais, mas que permitem refletir, de um modo mais genérico, sobre a natureza humana. Nascida num pequeno povoado do interior nordeste de Portugal, Graça Morais formou-se em Pintura no Porto, passou por Paris, e acabou por se sediar em Lisboa na década de 1980, porém sempre mantendo um vínculo profundo com a sua aldeia. O seu universo pictórico reflete estas dinâmicas, desde logo através de uma consciente reivindicação das suas origens, formalizada através de referências diretas à sua terra e às suas gentes, um mundo de mulheres e de homens que soube abordar a partir de dentro. Por outro lado, há na sua obra um sentido universal que transcende estas evocações matriciais e locais, relacionado com as ancoragens da pintora à história da arte e à literatura, com os estímulos que recebe de acontecimentos mais globais, e com as suas motivações e reflexões mais íntimas.Esta mostra, organizada co gallo da conmemoración do centenario do nacemento de José Saramago (1922-2010), aborda a amizade e o fértil encontro entre o escritor e a pintora Graça Morais (n. 1948), testemuñados polos traballos expostos, por primeira vez, en reproducións de gran calidade: 9 dos 10 deseños concibidos pola artista para a segunda edición, esgotada hai moito tempo, do libro O Ano de 1993 (1987); e o retrato do escritor, inédito, executado algún tempo despois do seu falecemento. O público é recibido polo rostro sereno, pensativo e interpelador de José Saramago, eternizado por Graça Morais nun retrato marcado pola estruturación das faccións a través de pinceladas vigorosas e manchas de suaves contrastes cromáticos. Esta obra constitúe o exemplo dunha práctica retratística que se pauta polo compromiso entre o rexistro das calidades fisionómicas do individuo retratado e a captación de impresións máis subxectivas que remiten para aspectos psicolóxicos individuais, mais que permiten reflectir, dun modo máis xenérico, sobre a natureza humana. Nacida nunha pequena poboación do interior nordeste de Portugal, Graça Morais formouse en Pintura no Porto, pasou por París e acabou por asentarse en Lisboa na década de 1980, aínda que sempre mantivo un vínculo profundo coa súa aldea. O seu universo pictórico reflicte estas dinámicas, sobre todo a través dunha consciente reivindicación das súas orixes, formalizada a través de referencias directas á súa terra e á súa xente, un mundo de mulleres e de homes que soubo abordar a partir de dentro. Por outro lado, hai na súa obra un sentido universal que transcende estas evocacións matriciais e locais, relacionado coas ancoraxes da pintora á historia da arte e á literatura, cos estímulos que recibe de acontecementos máis globais e coas súas motivacións e reflexións máis íntimas.porGraça MoraisJosé Saramagobook